Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Ο ΣΚΟΤΕΙΝΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ (Σκέψεις και εικασίες για έναν αρχέγονο φόβο...)





Το πρώτο πράγμα που μάθαμε να φοβόμαστε όταν είμασταν παιδιά ήταν το σκοτάδι.Εαν γι'αυτό ευθύνεται η συγχωρεμένη η γιαγιά,που με την πρώτη υποψία σκοταδιού άρχιζε να φωνάζει “έλα μέσα γρήγορα,μην σε πάρει ο αράπης” ή η γενετική μνήμη του είδους μας από την εποχή των σπηλαίων, που η έλευση του σκοταδιού σήμαινε δεκάδες κινδύνους για τον κακομοίρη Νεάντερταλ,είναι κάτι που σηκώνει πολλή κουβέντα.Βέβαια μεγαλώνοντας, καταλάβαμε πως ο συγκεκριμένος φόβος,καμμία σχέση δεν έχει με τον φτωχό Νιγηριανό που πουλάει CD για να ζήσει,παρ'όλα αυτά δεν πάψαμε ποτέ να αισθανόμαστε άβολα στην απουσία επαρκούς φωτισμού.Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για την προσωποποίηση αυτού του αρχέγονου φόβου,στην μορφή ενός μυστηριώδους αγνώστου.Είναι ο ίδιος άγνωστος,που όλοι έχουμε συναντήσει σε κάποιο σκοτεινό δρόμο αργά την νύχτα,φέρνοντας τις αισθήσεις μας σε επιφυλακή,και προκαλώντας μας μια βαθιά ανησυχία.Την ίδια ανησυχία που έχουμε αναγνωρίσει στα μάτια της άγνωστης κοπέλας, που τυχαία συναντήσαμε στον ίδιο σκοτεινό δρόμο. Τι είναι αυτό τελικά που πυροδωτεί το συγκεκριμένο είδος φόβου,και γιατί το συγκεκριμένο αρχέτυπο στοιχειώνει το συλλογικό ασυνείδητο της ανθρωπότητας τις τελευταίες χιλιάδες χρόνια;Σκιερός, μπαμπούλας,αράπης(όχι,η γιαγιά δεν ήταν ρατσίστρια,άλλο εννοούσε),δράκος,boogeyman,ogre. Δεν υπάρχει κουλτούρα ή ιστορική περίοδος που να μην συναντάμε την συγκεκριμένη φοβία ή κάποια ενσάρκωσή της.Αν κάναμε μια ιστορική αναδρομή,θα μπορούσαμε να γράψουμε σελίδες επι σελίδων,με αναφορές στο συγκεκριμένο θέμα.Θα σταθούμε όμως σε μια χρονική περίοδο η οποία ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για την δημιουργία ή αναβίωση μύθων και θρύλων,που συνεχίζουν να επιβιώνουν ακόμη και σήμερα,εντασώμενοι στο πλαίσιο της νεομυθολογίας,αστικής και μη.Μιλάμε φυσικά για τον μεσαίωνα. Και φυσικά τα παραμύθια του,τα οποία επιβιώνουν μέχρι τις μέρες μας σε ποιό εξευγενισμένη μορφή βέβαια. Ένας κοινωνιολόγος θα υποστήριζε πως τα εν λόγω μυθεύματα,ήταν ένα σύστημα ασφαλείας των τότε κοινωνιών,ώστε να αποτρέψουν τα παιδιά και ιδιαίτερα τα νεαρά κορίτσια,από το να απομακρύνονται από τους οικισμούς(βλέπε,ο κακός ο λύκος)και να περιφέρονται στα τριγύρω επικίνδυνα δάση.Αλλά είναι μόνο αυτό;Και σε τι άλλο συνέβαλε η συγκεκριμένη χρονική περίοδος,εκτός από το ανελέητο κυνήγι των κατά τα αλλά, συμπαθών τετράποδων;Μα στην δημιουργία στρατιών από λογοτέχνες που έγραψαν για τέτοια θέματα,και βέβαια στην τροφοδοσία με υλικό,μιας ποιό σύγχρονης βιομηχανίας ονείρων(ναι,στο Hollywood αναφερόμαστε).



Το οποίο με την σειρά του έχει βάλει το λιθαράκι του(ογκόλιθος για την ακρίβεια) στην συντήρηση παλαιών,αλλά και στην δημιουργία νέων μύθων.Από τον κλασσικό πλέον Dracula,και τον Freddy Kruger(Εφιάλτης στον δρόμο με τις λεύκες),μέχρι το Ωτο-Στοπ του τρόμου(The Hitcher)του Rutger Hauer και τον Σιωπηλό καβαλάρη(Pale Rider)του Clint Eastwood(μοναδική περίπτωση “σκοτεινού”,φιλικού προς τον άνθρωπο).Επιστρέφοντας στον μεσαίωνα,θα αναρωτηθούμε τι το ιδιαίτερο είχε η συγκεκριμένη περίοδος.Μα σκοταδισμό,δεισιδαιμονία, θρησκευτικό φανατισμό,και τον Σούπερ-σταρ της εποχής να κάνει τις εμφανίσεις του με αξιοζήλευτη συχνότητα(ναι,τον γνωστό-άγνωστο,εννοούμε).Περνώντας στην Αναγέννηση,και κατόπιν στην βιομηχανική επανάσταση,με κορυφαία εκπρόσωπο την Βικτωριανή Αγγλία,παρατηρούμε πως ταυτόχρονα με την καθημερινότητα,και την τεχνολογία,εξελήχθηκαν και οι μύθοι και θρύλοι-στην ουσία αστικοποιήθηκαν.Έτσι η αρχέγονη φιγούρα του μπαμπούλα,πήρε την μορφή ημι-ιστορικών ή ημι-θρυλικών αν θέλετε,χαρακτήρων όπως ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης ή ο Spring Heel Jack.
Φτάνοντας λοιπόν στην εποχή μας,παρατηρούμε πως ανάλογα με την ιστορική περίοδο,τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και τις εκάστωτε δοξασίες,ο μύθος αλλάζει μορφή προσαρμοζώμενος με την κουλτούρα και την καθημερινότητα μας.
Έχοντας πάψει από καιρό να ζούμε σε οικισμούς στις παρυφές απέραντων δασών,και μια και η Ιερά Εξέταση αποτελεί πλέον εφιάλτη του παρελθόντος,ο Κακός Λύκος και ο εξαποδώ,έπρεπε με την σειρά τους να προσαρμοστούν στην νέα εποχή,εαν ήθελαν να συνεχίσουν να στοιχειώνουν την ανθρώπινη φαντασία.Και σε αυτό βοήθησε τόσο η σύγχρονη λογοτεχνία,όσο και η βιομηχανία του θεάματος,όπως ήδη έχουμε αναφέρει.Με αιχμή του δόρατος τους σύγχρονους αστικούς θρύλους(Urban Legends),και τις συνεχώς αναπτυσόμενες θεωρίες συνωμοσίας,δεν ήταν και ιδιαίτερα δύσκολο.Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι οι περίφημοι Άντρες με τα Μαύρα(Men in Black).
Συνδιάζοντας την αρχέγονη σκοτεινή φιγούρα με την άγνωστη προέλευση και την εξίσου άγνωστη αντζέντα, και την UFO κουλτούρα,και καταφέρνοντας σε κάθε υποτιθέμενη εμφάνισή τους,να αφήνουν πίσω τους μια αίσθηση απειλής και μεταφυσικού,έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν τον δικό τους μύθο,τον οποίο έχουν τιμήσει τόσο η τηλεόραση όσο και το σινεμά.Από τους Ξένους της “Σκοτεινής Πόλης”(Dark City),και τους Observers(Παρατηρητές)του Fringe,μέχρι την θρυλική τριλογία του Matrix και τον Agent Smith,οι ΜΙΒ και ο μύθος τους έδωσαν νέα διάσταση στην σκοτεινή υπερφυσική οντότητα,με την άγνωστη φύση και τα ακόμα ποιό άγνωστα κίνητρα.
Ο κατάλογος είναι τεράστιος.Το να αναφερθούμε σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά,θα ταίριαζε περισσότερο σε έρευνα για την συγγραφή βιβλίου,παρά σε ένα μικρό κείμενο όπως το παρόν.
Αξίζει ωστόσο να επισημάνουμε την διαφοροποίηση στην συμπεριφορά και τον χαρακτήρα της εν λόγω οντότητας,ανάλογα με τον εκάστωτε μύθο,ή την κινηματογραφική προσαρμογή του.Έτσι σε κάποιες περιπτώσεις ο “Σκοτεινός”συμπεριφέρεται σαν πνεύμα εκδίκησης,κάτι σαν Άγγελος-εκδικητής δηλαδή(Darkman,Το κοράκι κλπ.)σε κάποιες άλλες σαν γνήσια διαβολική οντότητα(Dracula,Hellraiser)ενώ σε άλλες περιπτώσεις η παρουσία του έχει καθαρά προειδοποιητική μορφή(Mothman,Black Dog).Ιδιαίτερα η τελευταία περίπτωση(Black Dog-Μαύρος Σκύλος)αξίζει ιδιαίτερης προσοχής,καθώς είναι από τις περιπτώσεις που το συγκεκριμένο ον έχει την μορφή ζώου,και επίσης αποτελεί ένα θαυμάσιο παράδειγμα,του πως ένας παλιός θρύλος της Ιρλανδίας βρήκε την θέση του στον σύγχρονο κόσμο,εντασώμενος στην υπο-κουλτούρα των Αμερικανών φορτηγατζήδων(Φαινόμενο Black Dog).Στο συγκεκριμένο θέμα ίσως αναφερθούμε εκτενέστερα κάποια στιγμή στο μέλλον.Και για να είμαστε δίκαιοι,δεν ευθύνεται μόνο η βιομηχανία του θεάματος για την συντήρηση και διάδοση των σύγχρονων μύθων και θρύλων,αλλά και το ίδιο το διαδίκτιο.Ο αριθμός των αναφορών και των συμβάντων κυριολεκτικά ζαλίζει.Αν κάποτε η διάδοση ιστοριών και θρύλων,ήταν δουλειά των βάρδων και των παραμυθάδων,σήμερα είναι δουλειά του Internet.Το οποίο με την σειρά του έχει καταφέρει να δημιουγήσει την δική του αστική μυθολογία,με τρανό παράδειγμα την παραφιλολογία που έχει προκύψει από την διάδοση βίντεο, που υποτίθεται πως αποδεικνύουν την ύπαρξη μιας άγνωστης οντότητας, τα αποκαλούμενα “Χρονίρ”(πιθανόν, μια ποιό high-tech εκδοχή του “Σκοτεινού”.

............Εωσφόρος και Μπαμπούλας,Κακός Λύκος και ΜΙΒ,Δράκουλας και Χρονίρ, τελικά ποια είναι η φύση αυτής της διαχρονικής μυστηριώδους ύπαρξης;Είναι απλά η ενσάρκωση του ανθρώπινου φόβου για το άγνωστο και το σκοτάδι,ή κάτι περισότερο;Είναι πλάσμα της ανθρώπινης φαντασίας ή μια αρχέγονη ύπαρξη η οποία μεταλλάσεται,εξελίσσεται, και επιστρέφει με διαφορετική μορφή για να στοιχειώσει τα όνειρα και τους εφιάλτες μας;Έχει υπόσταση στον φυσικό κόσμο, ή κρύβεται βαθιά στον ανθρώπινο ψυχισμό,περιμένοντας την ευκαιρία να εκδηλωθεί ενσαρκώνοντας όλα αυτά που μας τρόμαζαν όταν είμασταν παιδιά;Εντάξει, και λίγο μεγαλύτεροι από παιδιά,παραδεχτείτε το...
Την επόμενη φορά λοιπόν,που θα συναντηθείτε με έναν άγνωστο σε έναν έρημο νυχτερινό δρόμο,αναρωτηθείτε ποιός από τους δυό σας αντιπροσωπεύει την σκοτεινή πλευρά.Ίσως εκπλαγείτε όταν αντιληφθείτε ότι για την τρομαγμένη κοπελίτσα στο απέναντι πεζοδρόμιο,μάλλον είστε εσείς.Άλλωστε όλοι κουβαλάμε το προσωπικό μας σκοτάδι.Και ο “Σκοτεινός” είναι εκεί για να μας το θυμίζει...
hawkeye1

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ένθετος Ζωδιακός Κύκλος σε τοιχογραφία εκκλησίας του Πηλίου.

Η ομάδα έρευνας των αστικών μυστικών θα μας ταξιδέψει στο θρυλικό βουνό της Μαγνησίας, στο όρος Πήλιο. Θα μεταβούμε νοερά στην μαγευτική Τσαγκαράδα ή ακόμη πιο συγκεκριμένα στις Μηλιές. Εκεί το ενδιαφέρον μας προσέλκυσε μια εκλησία, στην κεντρική πλατεία του χωριού. Ο Ιερός Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στις Μηλιές Πηλίου ο οποίος αποτελεί δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με ιδιέταιρο κατασκευαστικά χαρακτήρα, αξιόλογες τοιχογραφίες και μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον.  Ο ρυθμός του είναι τρίκλιτη βασιλική με δώδεκα εσωτερικούς τρούλους και αποτελείται από τον πρόναο και τον κυρίως ναό. Χτίστηκε κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, από το 1741 έως το 1774, χωρίς καμπαναριό και με τέτοιο τρόπο ώστε το εξωτερικό του να μην προδίδει την αληθινή φύση του κτιρίου, για την προστασία του.  Από την προφορική παράδοση γνωρίζουμε, ότι η αγιογράφηση έχει γίνει από Αγιορείτη μοναχό και το τέμπλο, που είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο από ξύλο φλαμουριάς και έχει κατασκευαστεί από Ηπειρώτε

Η χαμένη αποικία Roanoke και η μυστηριώδης λέξη Croatoan

Croatoan : Μια μυστηριώδης λέξη που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των απανταχού κυνηγών του μυστηρίου, εδώ και αιώνες. Τι συνέβη στη χαμένη αποικία της Βόρειας Καρολίνας, στο Roanoke Island ; Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί αλλά καμιά μέχρι τώρα δεν έχει επικρατήσει ως η πιο πιθανή, αντίθετα ο γρίφος μεγαλώνει. Μια ομάδα εποίκων εξαφανίστηκε στη Βόρεια Αμερική χωρίς κανένα ίχνος και κανείς δεν έχει βρει στοιχεία για την τύχη τους εδώ και αιώνες. Η αποικία Roanoke ήταν ο πρώτος αγγλικός οικισμός στην Αμερική. Αφού έμαθε για μια πλούσια, όμορφη περιοχή στην Αμερική η Βασίλισσα Ελισάβετ Ι, της Αγγλίας, αποφάσισε να προσαρτήσει αυτή τη περιοχή της Βιρτζίνια. Στη συνέχεια, έδωσε στον Sir Walter Raleigh  άδεια να δημιουργήσει μια αποικία. Θα χρηματοδοτούσε και θα σχεδίαζε την εκστρατεία στη περιοχή που βρίσκεται τώρα η Βόρεια Καρολίνα. Ο Raleigh είχε 10 χρόνια για να ολοκληρώσει την αποστολή. Το 1585, μια αποστολή με επικεφαλής τον Sir Richard Grenville, που αποτελούνταν απ

Aπομεινάρι από την αρχαία Θάλασσα της Τηθύος νότια της Κρήτης.

Κατα την περιήγηση της ομάδας έρευνας των αστικών μυστικών στο διαδίκτυο ''σκοντάψαμε'' σε ένα άρθρο του πρώτου θέματος με τίτλο Νότια της Κρήτης ο αρχαιότερος ωκεάνιος φλοιός στον κόσμο   το οποίο μας πληροφορεί ότι ο βυθός της Ανατολικής Μεσογείου περιέχει τον αρχαιότερο ωκεάνιο φλοιό στον κόσμο, ηλικίας έως 340 εκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα. Συγκεκριμένα πρόκειται για την υποθαλάσσια περιοχή γνωστή ως Λεκάνη του Ηροδότου , που βρίσκεται νοτιοανατολικά της Κρήτης, νοτιοδυτικά της Κύπρου και βόρεια της Αιγύπτου. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ρόι Γκρανότ του Πανεπιστημίου Μπεν Γκουριόν του Ισραήλ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών "Nature Geoscience". Στους ωκεανούς της Γης λαμβάνει χώρα μια συνεχής ανακύκλωση, καθώς στις λεγόμενες ζώνες καταβύθισης ο φλοιός εισχωρεί στον μανδύα του πλανήτη για να αναδυθεί ξανά μετά από εκατομμύρια χρόνια. Ο βυθός των θαλασσών συνήθως έχει ηλικία όχι μεγαλύτε